Het jaarrapport over 2023 van verzekeraar Allianz werpt een ontnuchterend licht op de Nederlandse bedrijfsrealiteit: ‘Volgens onze researchafdeling loopt het aantal faillissementen nergens zo hard op als in Nederland. In totaal zijn 44 landen onderzocht. Nederland komt daarbij als koploper uit de bus.’ De Kamer van Koophandel is al even somber: ‘Meer ondernemers stoppen met hun bedrijf, er zijn meer faillissementen en de groei in het aantal startende ondernemers neemt af.’

Snackable content

Zijn deze cijfers een rationeel gevolg van ‘onze gevoeligheid voor internationale schommelingen’ en ‘de neergang van de economie’ zoals in de rapportages wordt aangegeven of is er meer aan de hand in onze maatschappij? Is stoppen, failliet gaan of gewoonweg niet eraan beginnen een symptoom? Een reactie op de vluchtigheid van ons bestaan, de oppervlakkigheid van onze verbindingen, het lamleggen van onze capaciteit om mee te kunnen bewegen door alles makkelijk te maken onder het mom van service, het gebrek aan geduld en volharding, aan creativiteit, durf of het hebben van té veel van álles, groeiende desinteresse en het uitkleden van filosofische en gezonde overdenkingen tot snackable content en catchy oneliners?

Bij een faillissement ligt de verantwoordelijkheid natuurlijk in de eerste plaats bij de ondernemer zelf. Die kan slechte keuzes maken, of goede die verkeerd uitpakken, maar vaker is failliet gaan een samenloop van omstandigheden: een neerwaartse spiraal van opeenvolgende gebeurtenissen met een verwoestende uitwerking op moraal en zelfvertrouwen. Hoewel de verantwoordelijkheid inderdaad bij de ondernemer ligt, is het niet altijd diens eigen schuld. In tegenstelling tot wat de business guru’s, coaches en (f)influencers op social media je willen doen geloven is het leven niet maakbaar. Soms gebeuren er dingen, overkomen dingen je, heb je te maken met een ongelukkige samenloop van omstandigheden of gewoon dikke pech.

Loyaliteit

Het wordt tijd dat we anders naar faillissementen gaan kijken. Dat een faillissement op je CV niet staat voor schuld of schaamte maar voor ondernemerschap, lef, risico’s durven nemen. Dat het een teken is van ervaring, het opdoen van waardevolle lessen en een blijk is van doorzettingsvermogen, vasthoudendheid, een ijzersterk geloof in iets.

Misschien is wat – onder het juk van groeiende onverschilligheid – echt failliet dreigt te gaan, niet bedrijven op zich, maar compassie en betrokkenheid. De bouwstenen van loyaliteit en de fundering en essentie van een gezonde samenleving.

Dopamine

Failliet is een Zeitgeist ding zo lijkt. Hoe kunnen bedrijven waarvan sommigen al meer dan 100 jaar opereren, ter ziele gaan? Ligt er ook een verantwoordelijkheid bij onszelf als consument, of inkoper? Dat we niet vallen voor de ondoordachte massaproducties die door de koopjeskick een shotje dopamine geven maar morgen weer worden ingeruild voor de volgende hype en meer gaan voor producten met een lange levensduur, geproduceerd op een manier die in balans is met de vraag aan aardse resources.

Voor Pastoe hoop ik op een voortzettende partij die niet alleen aandeelhouders tevreden wil stellen of ongebreidelde groei voor ogen heeft maar liefde heeft. Liefde voor ambacht, design en innovatie. Liefde voor het creëren van iets mooi, duurzaam en waardevol.