Verschillende betekenissen van ‘verandering’ zijn: Aanpassing, Aardverschuiving, Alteratie, Changement, Conversie, Gedaantewisseling, Hervorming, Innovatie, Mutatie, Nieuwigheid en Ommezwaai. Best wel grootse woorden die grootse dingen impliceren. Offers vragen en rieken naar inleveren. Geen wonder dat de meeste mensen een bloedhekel hebben aan verandering.

Ons gedrag is voor ruim 90 procent automatisch, en dus onbewust. Dat maakt verandering lastig omdat dit om inspanning vraagt. Je moet bewust gaan nadenken over dingen die normaliter op de automatische piloot gaan. Poehpoeh. Daarnaast betekent verandering onzekerheid. Je weet nog niet wat de uitkomst zal zijn.

Ondanks vele veranderingen in de afgelopen eeuwen zijn de onderliggende vastgeroeste systemen, belangen en idealen veelal onveranderd gebleven. Economische groei en vooruitgang zijn de drijfveren. Revolutie, industrieel en digitaal. Koopkrachtverbetering, ongebreideld consumentisme.

En dat heeft gevolgen. Desastreuze zelfs. Een mooi Indiaans spreekwoord luidt: ‘Als we dan de laatste boom hebben gekapt en de laatste vis hebben gevangen komen we er dan achter dat we geld niet kunnen eten?’ We merken nu de veranderingen in ons klimaat. Zien de uitputting van onze aarde. Voelen veranderingen in ons fysieke en mentale welzijn. Alteratie in ons gevoel van veiligheid. Verandering is aan de orde van de dag want in het leven is dit namelijk het enige constante.

Waarom verzetten we ons er dan toch zo tegen? Verzet een door het volk weggehoonde politicus zich tegen verandering omdat zijn kont te comfortabel in het pluche genesteld is? Een directeur omdat die zijn machtspositie niet wil opgeven? Is het de angst een stap terug te moeten doen?

De hele clou van evolutie is juist dat soorten en dingen beter worden. Sterker, gezonder, productiever, intelligenter en gemakkelijker.

We kunnen niet oneindig groeien op een eindige planeet. Rijkelijk laat, maar we zijn er eindelijk achter dat verandering in mentaliteit en gedrag én onvermijdelijk is én heel hard nodig om ons eigen hachje te redden. De groei, ontwikkeling en vooruitgang zit nu gewoon in een andere hoek. De hoek van terug naar de basis, duurzaamheid.

Dutch Design Week heeft het aan alle kanten laten zien. We snakken naar verandering. In gedrag, in de keuzes die we maken, in omstandigheden, denkpatronen en systemen. We zijn harstikke vast aan het lopen in de onszelf gecreëerde gouden kooitjes. Maar er gloort licht aan de horizon. De materialen zijn er, de kennis er en de technieken zorgen ervoor dat we het kunnen realiseren. Nu nog het besef van de ernst en de intrinsieke wil om te veranderen. Want grote veranderingen beginnen altijd klein bij jezelf. Op microniveau, van binnenuit. En dan steeds verder, als de ringen om een steen die in het water wordt gegooid.

Darwinnish anno nu: ‘Niet de sterkste, rijkste, knapste, best geklede, meest bezittende of slimste soort met de grootste volgersschare overleeft, maar diegene die zich het best aanpast aan de continu veranderende leefomstandigheden.’